زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

توحید در قرآن (قرآن)





یکی از اصل‌های مهم قرآن، توحید و نفی شرک است. در این مقاله آیات مرتبط با توحید در قرآن معرفی می‌شوند.


۱ - سند گویای شناخت توحید



قرآن، سند و دليلى گويا براى شناخت توحید:
هذا بَلاغٌ لِلنَّاسِ وَ لِيُنْذَرُوا بِهِ وَ لِيَعْلَمُوا أَنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ لِيَذَّكَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ.

۲ - تمثیل برای بیان توحید



استفاده قرآن از تمثیل، براى بيان توحيد:
۱. أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِي السَّماءِ تُؤْتِي أُكُلَها كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّها وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ. منظور از «شجره طيّبه» بنا بر قولى، كلمه توحيد است.
۲. يا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُباباً وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَ إِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبابُ شَيْئاً لا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَ الْمَطْلُوبُ.
۳. ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلًا فِيهِ شُرَكاءُ مُتَشاكِسُونَ وَ رَجُلًا سَلَماً لِرَجُلٍ هَلْ يَسْتَوِيانِ مَثَلًا الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ.

۳ - ذکر آموزه‌های توحیدی



تبيين و ذكر آموزه‌های توحیدی، در قرآن:
۱. قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى‌ قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ.
۲. قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَ أَبْصارَكُمْ وَ خَتَمَ عَلى‌ قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِهِ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ.
۳. اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ.
۴. الر كِتابٌ أُحْكِمَتْ آياتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَكِيمٍ خَبِيرٍ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنَّنِي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ وَ بَشِيرٌ.
۵. هذا بَلاغٌ لِلنَّاسِ وَ لِيُنْذَرُوا بِهِ وَ لِيَعْلَمُوا أَنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ لِيَذَّكَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ.
۶. ذلِكَ مِمَّا أَوْحى‌ إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ وَ لا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ فَتُلْقى‌ فِي جَهَنَّمَ مَلُوماً مَدْحُوراً.
۷. وَ جَعَلْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِذا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلى‌ أَدْبارِهِمْ نُفُوراً نَحْنُ أَعْلَمُ بِما يَسْتَمِعُونَ بِهِ إِذْ يَسْتَمِعُونَ إِلَيْكَ وَ إِذْ هُمْ نَجْوى‌ إِذْ يَقُولُ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَسْحُوراً.
۸. ضَرَبَ لَكُمْ مَثَلًا مِنْ أَنْفُسِكُمْ هَلْ لَكُمْ مِنْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ مِنْ شُرَكاءَ فِي ما رَزَقْناكُمْ فَأَنْتُمْ فِيهِ سَواءٌ تَخافُونَهُمْ كَخِيفَتِكُمْ أَنْفُسَكُمْ كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ.

۴ - اصل مهم قرآن



توحيد و نفى هرگونه شرک، اصل مهم در قرآن:
وَ جَعَلْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِذا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلى‌ أَدْبارِهِمْ نُفُوراً.

۵ - اعراض مشرکان از قرآن



به يگانگى يادشدن پروردگار در قرآن، موجب نفرت و اعراض مشرکان:
وَ جَعَلْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِذا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلى‌ أَدْبارِهِمْ نُفُوراً.

۶ - اعتراق به توحید



اعتراف به توحید، لازمه ناتوانى مخالفان، در معارضه با قرآن و اعتراف به حقانيّت آن:
أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَياتٍ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ‌ فَإِلَّمْ يَسْتَجِيبُوا لَكُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما أُنْزِلَ بِعِلْمِ اللَّهِ وَ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ. بر «فان لم يستجيبوا لكم» دو نتيجه مترتب شده كه دومى آن جمله «و ان لااله الا هو» است و وجه آن چنين است كه هنگامى كه ثابت شد قرآن از طرف خداوند نازل شده در اخبارش صادق است، از جمله خبرهايش اين است كه هيچ الهى با خداوند نيست، بنابراين دانسته مى‌شود كه جز الله خدايى وجود ندارد.

۷ - پانویس


 
۱. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۵۲.    
۲. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۴.    
۳. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۵.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۴۸۰.    
۵. حج/سوره۲۲، آیه۷۳.    
۶. انعام/سوره۶، آیه۲۹.    
۷. انعام/سوره۶، آیه۱۹.    
۸. انعام/سوره۶، آیه۴۶.    
۹. انعام/سوره۶، آیه۱۰۶.    
۱۰. هود/سوره۱۱، آیه۱.    
۱۱. هود/سوره۱۱، آیه۲.    
۱۲. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۵۲.    
۱۳. اسراء/سوره۱۷، آیه۳۹.    
۱۴. اسراء/سوره۱۷، آیه۴۶.    
۱۵. اسراء/سوره۱۷، آیه۴۷.    
۱۶. روم/سوره۳۰، آیه۲۸.    
۱۷. اسراء/سوره۱۷، آیه۴۶.    
۱۸. اسراء/سوره۱۷، آیه۴۶.    
۱۹. هود/سوره۱۱، آیه۱۳.    
۲۰. هود/سوره۱۱، آیه۱۴.    
۲۱. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۱۷۳.    


۸ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۱۳۶، برگرفته از مقاله «توحید در قرآن».    


رده‌های این صفحه : توحید | قرآن | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.